Den Haag, van Zand en Veen, van Hagenaars en Hagenezen
Na een jaar extra wachten, startte op 11 november de Tweedaagse in Den Haag. Een grote stad met grote uitdagingen. Van oudsher wordt vaak gesproken over de scheiding tussen ‘zand en veen’. Op het zand woonden de Hagenaars, op het veen de Hagenezen. Nog altijd zie je in Den Haag grote verschillen tussen buurten, hun bewoners, hun inkomens en de leefbaarheid in die buurten. En dat beperkt zich niet tot de bodem van deze stad, over het hele land vindt tweedeling plaats. De (hof)stad was een ideale locatie voor de Tweedaagse met als thema leefbaarheid.
Welkom in Den Haag
Voorzitter Karin Verdooren heette namens de NVBW de deelnemers welkom. Hier sloot wethouder Martijn Balster op aan: “Welkom in de mooiste stad van Nederland”. Hij vertelde over de uitdagingen van de gemeente in deze grote stad. Hij nodigde uit: “Laten we samen nieuwe olifantenpaadjes bewandelen!”
Drie Haagse corporatie bestuurders, Ria Koppen (Haag Wonen), Gijsbert van Herk (Staedion) en Richard Feenstra (Vestia), vertelden over hoe zij hun opgaven in de wijken zagen en oppakten. Ria gebruikte een mooie metafoor: “Wij geloven in het belang van gelijke kansen en in verbinding. Verbinding van mensen en organisaties. Geen zand en veen. Zand alleen is los zand, verbindt niet. Veen is moerassig, weinig stabiel. Gooi zand en veen bij elkaar, dan krijg je leem. Daar kun je mee bouwen!” Gijsbert en Richard gingen in op do’s en dont’s vanuit het NPRZ en de opgave in Den Haag Zuidwest. Gijsbert benadrukte de urgentie, het belang van integrale wijkverbetering (o.a. onderwijs en zorg) én het ondernemerschap dat dit van corporaties vraagt.
Excursies
Notenplein
In de Buurtkamer aan de Walnootstraat vertelden de mensen van Staedion en de bewoners van de wijk over hoe door actieve bewonersparticipatie de plannen voor sloop-nieuwbouw zijn omgezet in renovatie. We herkennen allemaal het dilemma. Is het nu verstandig om veel geld in renovatie te steken terwijl je weet dat je over 15 jaar weer terug moet komen? De bewoners lieten ons ontzettend trots hun huizen zien en zijn erg blij dat Staedion naar hen heeft geluisterd.
Proefwoning Eigen Hendrik
We namen een kijkje in de modelwoning van het nieuwbouwproject Haagse Hendrik, dat voortkwam uit de vraag: een woning die 3,90 meter breed is, is dat bewoonbaar? Het bleek van wel! Een mooi en zichtbaar resultaat van de hechte samenwerking tussen ROC Mondriaan, Heembouw Wonen en Haag Wonen. De maquette op ware grootte werd in de zomer van 2019 opgeleverd en wordt nog steeds gebruikt voor het leren van vaardigheden door studenten. Ook stonden we stil bij Pimp Your Portiek, wederom een samenwerking tussen het ROC Mondriaan en de verschillende corporaties in Den Haag. Een project waar onderhoud en leefbaarheid elkaar ontmoeten: portieken worden opgeknapt en studenten leren een vakmanschap.
Schilderswijk
Een alliantie van buurtinitiatieven ontving ons tussen het kippenhok en de varkensweide bij Stadboerderij de Schildershoeve. Vanuit deze organisatie en andere, zoals het Stagehuis, de Buurtkamer en het Multicultureel Ontmoetingscentrum, werd verteld over hun aanwezigheid in de wijken én de samenwerking via ‘Buurthuis van de Toekomst.’ Een mooi moment om stil te staan bij en geïnspireerd te raken door verbinding in de Schilderswijk. Een tegengeluid op het vaak negatieve beeld wat in de media wordt geschetst van deze buurt.
Transvaal
In Transvaal werden de deelnemers ontvangen in het buurthuis Christiaanhof met Marokkaanse thee en lekkernijen. Medewerkers van Staedion vertelden over hoe zij deze Vogelaarswijk hebben aangepakt en wat ze nog van plan zijn. Wat hierbij de uitdagingen waren en welke successen ze hebben bereikt. Tot slot werd er een wandeling gemaakt door de buurt.
WOM
In wijkcentrum Zuid57 gingen we in gesprek over de wijkontwikkelingsmaatschappij Den Haag Zuidwest. Een samenwerking voor de periode 2014-2024 tussen gemeente Den Haag en Vestia. Het gesprek over nut en noodzaak van deze samenwerking was een voedingsbodem om verder te reflecteren op langjarig samen investeren in wijkontwikkeling. Er werd afgesloten met een snelle blik op resultaten buiten: de vernieuwde gemengde wijk Morgenstond-West.
Madurodam
De locatie van het vrijdagprogramma was Madurodam, Nederland in het klein. De wethouder van Madurodam Pieter Smit, een scholier van 16 jaar, maakte indruk op de bestuurders met zijn verhaal. Hij vertelde over de challenge die hij organiseerde om jongeren van zand en veen te laten ‘socializen’.
Haagse tafel
De deelnemers van de Haagse Tafel namen ons mee in hun samenwerking om te komen tot herontwikkeling van bestaande wijken en de versnelling van nieuwbouw in de stad. Mohamed Baba (Haag Wonen), Gijsbert van Herk (Staedion), Ronald Nomes (gemeente Den Haag), Patrick Joosen (BPD) en Joop van Oosten (onafhankelijk voorzitter) vertelden over hun ervaringen tot dusver. Aan tafel leren corporaties, ontwikkelaars, beleggers en de gemeente elkaars wereld beter integrale wijkontwikkeling. Corporaties en ontwikkelaars sluiten ‘stadshuwelijken’, om te versnellen en de ontwikkelkracht te vergroten. De partners gaan stap voor stap “van verliefd, naar verloofd, naar getrouwd”.
Veerkacht & verdiepende discussie
Jeroen Frissen zoomde in op de teruglopende veerkracht in veel buurten met corporatiebezit. Hij bood historisch perspectief, gaf aan hoe veerkracht en leefbaarheid van een buurt kunnen verschillen en gaf inzicht in de veerkracht in de Haagse wijken. Hij gaf tot slot handelingsperspectieven mee om de veerkracht in wijken te vergroten. Dit was de aftrap voor een verdiepende discussie met tweede kamerlid Daniel Koerhuis (VVD), Martin van Rijn (Aedes) en alle bestuurders. Thema’s die de revue passeerden: rol corporaties in het middensegment, bovenlokale sturing, de brede zorg- en welzijnsopgave en de sturing op instroom. Food for thought.
Sjaak Bral
Tot slot gaf Hagenees Sjaak Bral zijn visie op de stad en het wonen met zijn conference ‘Steeds vaker van huis’. Hij sloeg de spijker op de kop over de scheefheid in de maatschappij: “Als je je kind een jubelton geeft is dat prima, geef je hem een tas boodschappen dan is hij z’n uitkering kwijt.” Hij had een interessante methode om de verhuurderheffing te verlagen. De deelnemers zullen dit vast hebben onthouden. Hij gaf de bestuurders nog mee: “Ieder mens die iets probeert, bereikt meer dan zij die niets proberen.” Hij deed een speelse oproep tot meer maatwerk en tempo: “Uitstel is de oorzaak van chaos.” Bij iedere bestuurder wist hij weer een andere snaar te raken; een mooie afsluiting van de Tweedaagse!
